Համացանցը վիրտուալ աշխարհ է, որն ունի նաև իր կանոնները՝ ինչպես իրական կյանքում: Զգուշությունն անհրաժեշտ է համացանցի ինչպես օֆլայն, այնպես էլ առցանց կիրառման ժամանակ, հետևապես մենք ձեզ ենք ներկայացնում 10 պարզ կանոններ, որոնք շատ կարևոր են երեխաների համար:
Խորհրդակցեք ծնողների հետ
Եթե դուք ցանկանում եք գրանցվել որևէ կայքում, անձնական էջ ստեղծել սոցիալական ցանցում և տեղադրել այնտեղ ձեր լուսանկարները, ապա ավելի լավ է մինչ այդ խորհրդակցեք ծնողների հետ։ Մեծահասակը կկարողանա ավելի լավ վերլուծել իրավիճակը և հասկանալ, թե արդյո՞ք կայքը վտանգավոր է, ինչպես նաև կօգնի ընտրել նկարներ, որոնք կարելի է տեղադրել հանրային ցուցադրության համար:
Եթե ինչ-որ մեկը առցանց վիրավորել կամ անհանգստացել է ձեզ, պետք է այդ մասին հայտնել մեծահասակներին:
![](https://patani.am/wp-content/uploads/2023/04/2-2-1024x683.webp)
Պաշտպանեք անձնական տվյալները
Նույնիսկ եթե կարծում եք, որ լավ եք ճանաչում այն մարդուն, ում հետ շփվում եք առցանց, երբեք որևէ ինֆորմացիա մի՛ հայտնեք ձեր և ձեր ծնողների մասին։ Հեռախոսահամարը, հասցեն, դպրոցի և դասարանի համարը, ծնողների աշխատանքի վայրը և նրանց ժամանակացույցը, ժամանակահատվածը, երբ բնակարանում մեծահասակներ չկան, ինչպես նաև փաստաթղթերի տվյալները, բանկային քարտերի համարները. նման տեղեկատվությունը երբեք չպետք է փոխանցվի այլ մարդկանց:
Մի կիսվեք ընկերների մասին տեղեկություններով
Վերոնշյալ կանոնը վերաբերում է նաև այլ մարդկանց։ Կարիք չկա խոսել ընկերների և դասընկերների մասին, պատմել, թե որտեղ են նրանք ապրում և սովորում, ինչ խմբակներ են հաճախում։ Չի կարելի հրապարակել նրանց լուսանկարները՝ ոչ դրանք տեղադրել ձեր սոցիալական պրոֆիլներում, ոչ էլ նույնիսկ ուղարկել անձնական նամակագրությամբ: Եթե ցանկանում եք խմբակային լուսանկար տեղադրել, ապա նախ պետք է դա քննարկեք նկարում պատկերված անձանց հետ: Իսկ ավելի լավ է ծնողներին տեղեկացնեք, որ նման լուսանկար եք պատրաստվում հրապարակել համացանցում։
![](https://patani.am/wp-content/uploads/2023/04/3-2-1024x683.webp)
Զտել տեղեկատվությունը
Խարդախներն ակտիվորեն օգտագործում են ինտերնետը սեփական շահերի համար։ Նրանք կարող են խաբել և մոլորեցնել մարդկանց, խղճահարություն առաջացնելով կամ վախեցնելով: Հետևաբար, կուրորեն մի վստահեք այն ամենին, ինչ գրված է համացանցում։
Հիմնական կանոններ.
- մի բացեք կասկածելի նամակները.
- անտեսեք օտարներից ստացված հաղորդագրությունները.
- մի սեղմեք հղումների վրա, որոնք անվճար խոստանում են շատ հետաքրքիր բաներ:
Եթե ինչ-որ մեկը նամակով կամ անձնական հաղորդագրությամբ օգնություն է խնդրում, ավելի լավ է պարզաբանել, թե ինչ է տեղի ունեցել և արդյո՞ք դա իսկապես եղել է. սովորաբար, եթե խոսքը գնում է ծնողների, հարազատների, ընկերների մասին, կարելի է նրանց զանգահարել և ճշտել դա:
Ստուգեք տվյալները
Նույնիսկ մեծահասակները ընկնում են խաբեբաների թակարդը և սխալ որոշումներ են կայացնում. ամեն ինչ չէ, որ կարելի է պարզել մի քանի րոպեի և մկնիկի մի քանի կտտոցով: Բայց, օրինակ, էջում գովազդի առատությունը և «գոռացող վերնագրերը», որոնք շատ բան են առաջարկում՝ անվճար և հենց հիմա, հստակ նշան են, որ կայքի տեղեկատվությանը չպետք է վստահել։
Դուք կարող եք նաև
- փնտրել նույն ինֆորմացիան այլ աղբյուրներում՝ համեմատելու մանրամասները և դրա ներկայացման ձևը.
- ստուգել ծնողների, ընկերների և ծանոթների հետ, թե որքանով է այս տեղեկությունը համապատասխանում իրականությանը:
![](https://patani.am/wp-content/uploads/2023/04/1-1-1024x684.webp)
Մի շփվեք անծանոթների հետ
Այս կանոնին շատ դժվար է հետևել ինտերնետում: Բայց մի բան է շփվել մեկի հետ, ով խաղում է նույն առցանց խաղը մեկ ամիս կամ վեց ամիս, և բոլորովին այլ բան է պատասխանել մեկի առաջին նամակին, ով անընդհատ անձնական հաղորդագրություններ է ուղարկում: Եթե զրուցակիցը համառորեն նույն բանն է խնդրում՝ ինչ-որ բան գրել և առավել ևս լուսանկար ուղարկել, դա լավ չափանիշ է, որ պետք է անհապաղ դադարեցնել շփումն այդ մարդու հետ և արգելափակել նրան:
Օգտագործեք բարդ գաղտնաբառեր
Պարզ գաղտնաբառը ոչ միայն հեշտ է հիշել, այլև շատ հեշտ է կոտրել: Հետևաբար, այն կազմելիս ավելի լավ է.
- կիրառել բարդ համակցություններ, որոնք բաղկացած են մեծատառ և փոքրատառ տառերից, թվերից և նշաններից.
- օգտագործեք տարբեր գաղտնաբառեր տարբեր կայքերի համար, հակառակ դեպքում, մեկ պրոֆիլը կոտրելով, հեշտությամբ մուտք կգործեն նաև այլ պրոֆիլներ:
Ուշադրություն դարձրեք կայքերին
Ֆիշինգը այն հնարքներից մեկն է, որը հաճախ օգտագործում են խաբեբաները: Նրանք ստեղծում են որևէ շատ հայտնի կայքի նման օրինակ։ Այն կարող է նմանակել էլ.փոստի ծառայությանը, սոցիալական ցանցին կամ խաղին: Բայց այնտեղ մուտքագրելով ձեր մուտքային տվյալները՝ դուք կարող եք դառնալ ինտերնետ խաբեբաների զոհ։ Հետևաբար, կարևոր է զգույշ լինել և ուշադրություն դարձնել կայքի հասցեին. այն կարող է տարբերվել ճիշտ հասցեից մեկ կամ երկու տառով, օրինակ՝ Facebook-ի դեպքում՝ facebuk.com կամ fb.am (ճիշտը՝ facebook.com կամ fb.com)։
![](https://patani.am/wp-content/uploads/2023/04/4-2-1024x713.webp)
Իմացեք, ինչպես հայտնաբերել կեղծ հաշիվները
Ինտերնետում խարդախները կարող են հանդես գալ ցանկացած անվան տակ, ինչպես ձեզ հայտնի մարդկանց, այնպես էլ՝ մտացածին անուններով։ Ուստի շատ դժվար է ճանաչել զրուցակցին, ով ստեղծել է կեղծ ինքնություն և այն օգտագործում է հաղորդակցության համար։ Բայց կան կեղծիքի տարբերակման մի քանի նշաններ, որոնք օգնում են խարդախին դիմակազերծել։ Դրանցից են՝
- փոքր թվով ընկերներ կամ նրանց լիակատար բացակայությունը զրուցել ցանկացողի էջում.
- հաճախ ձեր գրածներին համաձայնվելու ցանկություն, անընդհատ գրել «այո, ես էլ», «ես էլ ունեի», «մենք քեզ շատ նման ենք»;
- կպչունություն. զրույցն ընդհատելու ցանկություն չունենալը նույնիսկ այն բանից հետո, երբ զրուցակիցն ուղղակիորեն ասում է այդ մասին.
- տարիքային մեծ տարբերություն. տարօրինակ է, եթե մեծահասակը փորձում է ընկերանալ երեխայի հետ:
Եղեք քաղաքավարի
Ցանկացած իրավիճակում, նույնիսկ եթե թվում է, թե զրուցակիցը խարդախ է, պետք չէ կոպիտ լինել, և առավել ևս՝ անպարկեշտ արտահայտություններ օգտագործել: Կարևոր է պահպանել համացանցային էթիկան և կառավարել զգացմունքները։
Եթե ձեզ դուր չի գալիս խոսակցությունը, կարող եք պարզապես փակել ձեր նոութբուքը կամ անջատել սմարթֆոնը: Պետք չէ վիրավորանքներին վիրավորանքներով պատասխանել, ավելի լավ է լուռ արգելափակել վիրավորողին։
Եվ վերջապես – գլխավորը
Համացանցը իրականության ընդլայնման հերթական գործիքն է։ Ուստի համացանցում պետք է խուսափել և հեռու մնալ այն ամենից, ինչ անընդունել է առօրյա կյանքում։ Բուլլիինգ, հետապնդում, շանտաժի, փողի շորթում, լուսանկարներ ուղարկելու մշտական խնդրանք… Անձնական տարածք ներթափանցելու ցանկացած փորձի դեպքում ավելի լավ է ծնողներին տեղեկացնել այդ մասին: Հարձակվողներին դժվար է միայնակ դիմակայել, ուստի սիրելիների աջակցությունն այստեղ կարևոր է: Հիմնական բանը չվախենալ խոսել այդ մասին: